Vergezichten uit het verleden – Een historisch onderzoek naar toekomstdenken in Overijssel Door de geschiedenis heen hebben mensen geprobeerd de toekomst te voorspellen, te plannen en te beïnvloeden. Deze historische toekomstbeelden bieden waardevolle inzichten in hoe samenlevingen omgaan met onzekerheid, hoop en angst. Ze tonen aan dat het denken over de toekomst diepgeworteld is in onze cultuur en identiteit. In een tijd waarin de toekomst steeds onvoorspelbaarder lijkt en beleidsmakers geconfronteerd worden met complexe uitdagingen, is het vermogen om vooruit te denken essentieel. Trendbureau Overijssel speelt hierin een cruciale rol door toekomstverkenningen te ontwikkelen die beleidsmakers ondersteunen bij het nemen van weloverwogen beslissingen. Trendbureau Overijssel heeft de Overijsselacademie gevraagd een onderzoek uit te voeren naar hoe toekomstdenken zich in het verleden van Overijssel heeft gemanifesteerd. Hoe hebben eerdere generaties Overijsselaars zich de toekomst voorgesteld, hoe gaven zij daar vorm aan, en welke factoren (hoop, angst, verwachting) speelden daarbij een rol? Het analyseren van deze historische toekomstverbeeldingen geeft niet alleen meer inzicht in de culturele en maatschappelijke wortels van toekomstdenken, maar versterkt ook onze huidige toekomstgeletterdheid: het vermogen ons te verhouden tot de onvoorspelbaarheid van de toekomst. Onderzoek Het onderzoek biedt een historisch overzicht van toekomstdenken in Overijssel, van de middeleeuwen tot nu. We onderzoeken hoe mensen in verschillende perioden over de toekomst nadachten, hoe ze die verbeeldden, welke thema’s centraal stonden en hoe deze toekomstbeelden invloed hadden op beleid en samenleving. Zo verkrijgen we inzichten die relevant zijn voor hedendaagse beleidsmakers en bijdragen aan het versterken van toekomstgeletterdheid in de provincie. Het onderzoek wordt opgebouwd aan de hand van een vijftal overkoepelende thema’s (bestuur, samenleving, identiteit, spiritualiteit, landbouw, natuur, infrastructuur, waterbeheer, economie, etc.) waarbinnen een aantal toekomstvoorspellingen uit het verleden worden onderzocht en geanalyseerd. Hoofdvraag: Hoe werd in het verleden in Overijssel over de toekomst nagedacht, gesproken en geschreven, en wat kunnen we daarvan leren voor hedendaagse toekomstverkenningen?
